Eνα από τα πλέον δημοφιλή αντικείμενα στην ψυχολογία , είναι η ανάλυση κινηματογραφικών ταινιών και μαγνητοσκοπημένων δηλώσεων, άμεσα εμπλεκομένων και αυτοπτών μαρτύρων σε πολεμικές ζώνες.
Ως τέτοιο αντικείμενο , θα προσεγγίσουμε τις μαρτυρίες των μαχητών της Κύπρου, το καλοκαίρι του 1974.
Η προσέγγιση, γίνεται με κάθε σεβασμό στα προσωπικά βιώματα αυτών των ατόμων και έχει καθαρά ακαδημαικό χαρακτήρα.
Αντίστοιχες εργασίες γίνονται απο διάφορους φορείς στο εξωτερικό και πανεπιστημιακούς.
Αυτό αποσκοπεί, στόν εντοπισμό των αλληλοεπιδρώντων και συνυπαρχόντων μηχανισμών, κοινών σε όλους του μαχητές σε διαχρονικό επίπεδο, καθώς και την διαφοροποίηση τους σε συναρτήση με το έδαφος, τον αντίπαλο και την προετοιμασία τους, πριν την σταδιακή ή βίαιη πρώτη εμπλοκή.
Πρόκειται για μία εργασία απο την οποία αποκομίζονται πλήθος διδαγμάτων προς εφαρμογή και αποφυγή, χρησιμοποιείται δε κατά κόρον.
Σε τέτοιους είδους αναλύσεις, εστιάζουμε στον Συμπεριφορισμό και τα Ψυχοδυναμικά στοιχεία που προυπήρχαν, δοκιμάσθηκαν κατά την διάρκεια του βιώματος και τελικά ποιά άντεξαν, ποιά μεταβλήθηκαν , μεταστράφηκαν ή απαλοίφθηκαν μετά την εμπειρία..
Η σωματική εικόνα και κατάσταση, έχει την δική της βαρύτητα και επίδραση στην ψυχοδυναμική διαμόρφωση του πρωταγωνιστή.
Η στάση του σώματος, ο τόνος και η χροιά της φωνής, οι κινήσεις των άκρων,τραυματισμοί και ακρωτηριασμοί , κλάμα, οργή, μίσος και αγανάκτηση , αλλά και αδιαφορία, ψυχρότητα, σκληρότητα, ερειστικότητα, αποδοχή, διάθεση για επανάληψη της εμπειρίας ,ο αλτρουίσμος, η άρνηση , ο πλήρης ή μερικώς κατακερματισμός της εμπειρίας, είναι σημεία ενδιαφέροντος της μελέτης.
Μπορούμε να εντοπίσουμε την εκπαιδευτική του προετοιμασία ,σε ποιά αντικείμενα ήταν επαρκής, σε ποιά οριακή και σε ποιά δεν εκπαιδεύθηκε ποτέ.
Αυτή σε σύγκριση με την αποστολή που του ανατέθηκε ή εμπλέχθηκε προκαλούν ανάλογα συμπεράσματα για την πρίν , κατά , μετά την μάχη εξέλιξη της ψυχοδιανοητικής του αρτιότητος.
Από την πλευρά μας, οφείλουμε να συνυπολογίζουμε τα κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά και στρατιωτικά δεδομένα που συμπίπτουν με το στιγμιότυπο που περιγράφεται.
Η κοινωνική προέλευση του πρωταγωνιστή έχει την δικιά της βαρύτητα και σημασία στην μελέτη.
Οσο πιο ενδελεχής είναι η προσέγγιση, αντίστοιχη είναι η περιεκτικότητα και η πληθώρα των συμπερασμάτων.
Στο βίντεο που θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε,οι πρωταγωνιστές , όντως βετεράνοι ενός σκληρού και άνισου πολέμου φθοράς, περιγράφουν τα βιώματα τους χωρίς ενδοιασμούς και περιστροφές.
Το βίντεο είναι :
ελδυκ 74
Στιγμιότυπο ενδιαφέροντος της ανάλυσης:
Στην χρονική στιγμή ....1:09 του βίντεο , ο βετεράνος με παραστατικό τρόπο και τόνο φωνής περιγράφη:
-Πετάγομαι
-τραβάω την ξιφολόγχη και του σκάω μια στον λαιμό.
Ανάλυση:
Η εκφραστικότητα και παραστατικότητα του βετεράνου είναι χαρακτηριστική.
Αποφασιστικότητα, αυτοπεποίθηση - μηδενική αναστολή στην απόφαση του.
Είναι στοίχεια ευκόλως αντιληπτά.
Ταυτόχρονα δημιουργείται μία σειρά ερωτημάτων που θα βοηθήσουν την προσομοίωση και βελτίωση του περιστατικού για μελλοντική χρήση.
Τα ερωτήματα μεταξύ άλλων είναι:
-Σε ποια θέση βρισκόνταν ο μαχητής ;
-Σε τι θέση βρισκόνταν ο αντίπαλος του ;
-Πόσο χρόνο έκανε να πάρει την απόφαση;
-Είχε αυτόν τον χρόνο ή ήταν ενστικτώδης αντίδραση;
-Πώς αντέδρασε στην θέα του νεκρού αντιπάλου ;
-Πόσο χρόνο χρειάσθηκε για να επανέλθει ;
-Είχε υποστεί εκπαίδευση στην χρήση του μαχαιριού ;
-Αν ήταν δεξιόχειρας γιατί είχε το μαχαίρι στην δεξιά πλευρά του ;
-Γιατί δεν είχε τραβηγμένη ήδη την ξιφόλογχη πριν επιτεθεί ;
-Ξαναχρησιμοποίησε αυτό το όπλο ;(ξιφολόγχη)
-Εθίσθηκε σε αυτό το όπλο ;
-Θεώρησε εκείνη την συμπλοκή αφορμή για να βελτιώση την ικανότητα του στην χρήση τέτοιων όπλων ;
-Μετέφερε την τεχνική του και την εμπειρία του στους συναδέλφους του;
Στο στιγμιότυπο 1:25-26, ο βετεράνος δηλώνει :
-Αναγκάστηκα να σηκώσω το όπλο μου και να σκοτώσω ανθρώπους.
Ανάλυση:
Η λέξη -αναγκάστηκα- μας δημιουργεί απορίες και ταυτόχρονα σκιαγραφεί τον ψυχοδυναμισμό του για την συγκεκριμένη εποχή.
Τα ερωτήματα που προκύπτουν αβίαστα είναι:
-Πώς ,πόσο και σε τί, τον προετοίμασε το στράτευμα για την περίπτωση πολέμου;
-Πώς κατάφερε να ισορροπήσει με την ψυχολογική και διανοητική βάσανο της απόφασης να σκοτώσει;
-Ήταν προσωπικό επίτευγμα;
-Το οικογενειακό-φιλικό και ο ευρύτερος κοινωνικός περίγυρος συμμετείχαν σε αυτή την προσπάθεια ;
Το στιγμιότυπο 4:50-5:00 είναι χαρακτηριστικό.
-Η επαφή με τον πρώτο ή δεύτερο νεκρό σε αποκτηνώνει.
-Αν δεν σκοτώσεις δεν επιβιώνεις.
Ανάλυση:
Η τοποθέτηση του βετεράνου δημιουργεί μοιραία και μοναδικά ένα και μόνο ερώτημα.
-Τι εκπαίδευση έλαβε ;
Η αποκτήνωση, είναι ένας σοβαρός αυτοχαρακτηρισμός, ο οποίος παραπέμπει σε μηδενική ψυχολογική και διανοητική προετοιμασία κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης.
Κάλλιστα, θα μπορούσε να ήταν νεκρός ή ψυχοτραυματίας, αν δέν λειτουργούσε η ιδιότητα του κατακερματισμού της εμπειρίας.
Ο βετεράνος, στην περίπτωση αυτή, ξεπέρασε τις όποιες αναστολές και φοβίες κατακερματίζοντας την εμπειρία της αφαίρεσης ζωής.
Αυτός ο κατακερματισμός στήν ψυχοδυναμική, βοηθά στην εκτόνωση της συναισθηματικής και ψυχολογικής φόρτισης.
Απαιτεί ισχυρά ατομικά χαρακτηριστικά και συνειδητοποίηση τών γεγονότων ταυτόχρονα με τον χρόνο εκδήλωσης τους.
Η αντίδραση συμβαδίζει με την απειλή και εκδηλώνεται στην μορφή και ένταση που απαιτεί η απειλή
Στο στιγμιότυπο 05:45-0:55, ακούμε:
-Σε πιάνει το ρίγος.
-Το κατούρημα.
-Μετά το γλεντάς.
Ανάλυση:
Ο βετεράνος εδώ, πάλι με παραστατικότητα περιγράφει τα συνήθη συμπτώματα του Στρές Μάχης.
Το κατούρημα, είναι μια απολύτως φυσιολογική διεργασία του οργανισμού,ο οποίος αντιλαμβάνεται την επικινδυνότητα για την φυσική του συνέχεια και αντιδρά με πολλούς και διάφορους τρόπους οι οποίοι ενεργοποιούνται ακούσια.
Ομοίως και το ρίγος αποτελεί μηχανισμό που περιγράφεται στο Στρές Μάχης.
Εκεί που πρέπει να σταθούμε είναι στην έκφραση....το γλεντάς.
Η ψυχολογία μάχης και όχι μόνο, διακρίνει τρείς περιπτώσεις ατομικού συμπεριφορισμού.
-Αυτούς που αρνούνται να πυροβολήσουν ανθρώπινη οντότητα.
-Αυτούς που υπακούν χωρίς αυθόρμητες επιλογές.
-Αυτούς που ευχαριστιούνται απο τήν εκτέλεση .
Στήν προκειμένη περίπτωση και απο το βίντεο, προκύπτει ότι ο βετεράνος ακολουθεί μια συμβατική ζωή, γεγονός που δεν τον περιλαμβάνει στην τρίτη κατηγορία.
Συνήθως άτομα της τρίτης κατηγορίας ακολουθούν εγκληματικό τρόπο ζωής ή γίνονται μισθοφόροι για να ικανοποιούν τα ένστικτα που απέκτησαν σε πολεμικές ζώνες.
Από αυτή την παρατήρηση μπορούμε να διαπιστώσουμε τον ισχυρό κλονισμό και δοκιμασία που υπέστησαν αυτοί οι άνθρωποι.
Κλήθηκαν, να αυτο-εκπαιδευτούν-επιβιώσουν και αυτο-θεραπευθούν, μέσα σε ένα περιβάλλον καθόλα εχθρικό και αφιλόξενο, αλλά και να επανενταχθούν σε μία κοινωνία η οποία αγνοούσε επιδεικτικά την ύπαρξη τους.
Στο χρονικό διάστημα μεταξύ 07:30-08:10, ακούμε για την παντελή άγνοια της χρήσης του υλικού και τις αγωνιώδεις προσπάθειες να το αντιλήφθουν και να το καταστήσουν επιχειρησιακό.
Ανάλυση:
Η μόνη καίρια ερώτηση-απορία στην περίπτωση αυτή είναι η παρακάτω:
-Γιατί έμειναν και δεν έφυγαν;
Η ερμηνεία αυτής της συμπεριφοράς είναι εξαιρετικά σημαντική.
Προκύπτει ότι μεταξύ του fight or flight, υπερίσχυσε το πρώτο.
Σε αυτήν την περίπτωση ο ανθρώπινος ψυχισμός ...δέχεται την πρόκληση ακόμα και αν δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένος να την αντιμετωπίσει επί ίσοις όροις.
Είναι το σύνδρομο bunker,όπου ο μαχητής δεν εγκαταλείπει την θέση του εκτός και άν εξουδετερωθεί.
Εξαιρετικά σημαντική παράμετρος που επηρεάζει την σχεδίαση τόσο των αμυντικών όσο και των επιθετικών επιχειρήσεων.
Έτσι ερμηνεύεται το μένος των τουρκικών στρατευμάτων για την κατάληψη του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ , ουσιαστικός πανηγυρισμός, για την σίγηση της πλέον σημαντικής και ισχυρής εστίας αντίστασης .
Μία σίγηση που είχε πολλούς αποδέκτες όπως φάνηκε και με τον ΑΤΤΙΛΑ 2.
---------------------------------------------------
ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ .
Τα συμπεράσματα που προκύπτουν απο την ανάλυση αυτή συνοψίζονται στα εξής:
1.
Οι μαχητές της Κύπρου δεν έτυχαν κατάλληλης ψυχοδιανοητικής προετοιμασίας για να αντιμετωπίσουν τα δεδομένα και τις επιδράσεις μιας ένοπλης αντιπαράθεσης.
Αυτοσχεδίασαν και έδειξαν χαρακτηριστική τάση αυταπάρνησης.
2.
Απο τις μαρτυρίες τους, προκύπτει ότι αν και νέα παιδιά λειτούργησαν με εφευρετικότητα και αποφασιστικότητα χωρίς άνωθεν καθοδήγηση.
3.
Είχαν εκπαιδευτικά και τεχνικής φύσεως κενά και ελλείψεις.
4.
Στην μητρόπολη, κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και την κενότητα της κοινωνίας.
5.
Αν και προσπάθησαν, η πολιτεία δεν δέχθηκε να διαβάσει τις εμπειρίες τους και να τις ενσωματώσει στο υφιστάμενο εκπαιδευτικό μοντέλο του στρατεύματος.
Το σπουδαιότερο όμως συμπέρασμα είναι, ότι αυτά τα... τότε παιδιά, επέδειξαν έναν μοναδικό ΑΛΤΡΟΥΙΣΜΟ , που ξεπέρασε κάθε προσμονή.
Προκάλεσαν τον ευατόν τους να Ανδρωθεί Αυτοστιγμή!
ΔΟΓΙΒΑΝΗς Γ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου