Η Εργονομία και η συμβολή της στην κατασκευή και διάταξη της "γέφυρας" των εμπορικών πλοίων

Είναι γνωστόν ότι οι προτροπές του επίτιμου αντιπροέδρου του Ιδρύματος Ωνάση κ. Ιωαννίδη Παύλου,πιλότου της πολεμικής αεροπορίας και της Ολυμπιακής, πρός τον ΙΜΟ για την εισαγωγή στην ναυτιλία του μοντέλου διαχείρισης πιλοτηρίου αεροσκάφους πριν μερικές δεκαετίες, έτυχε θετικότατης ανταπόκρισης.

Σήμερα η διαχείριση γέφυρας στα σύγχρονα πλοία στηρίζεται στην διαχείριση πιλοτηρίου της σκανδιναβικής αεροπορικής εταιρείας SAS χωρίς μέχρι στιγμής να έχει ενσωματωθεί το σύνολο και η μορφή των συστημάτων που συναντάμε στα κόκπιτ των αεροσκαφών.

Αν και οι διαθέσιμοι χώροι στην γέφυρα ενός πλοίου δεν είναι συγκρίσιμοι με τους αντίστοιχους του πιλοτηρίου ακόμα και του μεγαλύτερου αεροσκάφους, εν τούτοις αμφότεροι στηρίζονται και σε μεγάλο βαθμό εξυπηρετούνται από τον άνθρωπο ο οποίος με την σειρά του υπόκειται σε φυσικούς, πνευματικούς και ψυχολογικούς περιορισμούς, περιορισμοί οι οποίοι οξύνονται όταν παράγοντες όπως μεταξύ άλλων η φυσική κούραση ή οι συνθήκες πλεύσεως -πτήσεως υπόκεινται σε περιβαλλοντικές δοκιμασίες, τεχνικές αστοχίες ή σε συνδυασμό αυτών.

Ειδικότερα για τα πλοία η εργονομική σχεδίαση της γέφυρας πρέπει να λαμβάνει υπόψη δύο σοβαρότατους περιορισμούς.

Ο ένας είναι γνωστός στην διεθνή βιβλιογραφία ως "ψηφιακή αμνησία" και ο δεύτερος αναφέρεται ως "ιστορικό πληροφοριακού μεταβολισμού" του χειριστή.

Ειδικά για τον πληροφοριακό μεταβολισμό του χρήστη καλούμεθα να ανατρέξουμε στην μελέτη όρων κοινωνιολογίας όπως η πολυπολιτισμικότητα και η διαπολιτισμικότητα.

Δεν υπάρχουν προς το παρόν διαθέσιμα στοιχεία/μελέτες  για την ναυτιλία, εντούτοις στην αεροπλοΐα έχει αποδειχθεί ότι όταν το πλήρωμα βρίσκεται σε περιβάλλον στο οποίο συμμετέχει με ποσοστό μικρότερο του 30% του μεγίστου δυνατού φόρτου εργασίας στο οποίο μπορεί να αντεπεξέλθει αυτό μπορεί να έχει επιπτώσεις στην αντίδραση του πληρώματος σε συνθήκες κρίσεως.

Προέκυψε επομένως επιτακτική η ανάγκη καταμερισμού της χειροκίνητης και αυτοματοποιημένης διαχείρισης των συστημάτων.

Εκείνο επίσης το οποίο συναντάμε στην αεροπλοΐα αλλά απουσιάζει από την ναυτιλία είναι η ορθή και λειτουργική κατανομή των συστημάτων έτσι ώστε να εξυπηρετείται η συνεργασία συστημάτων και ανθρώπου.

Πράγματι, συναντάμε γέφυρες, ελάχιστες, στις οποίες η χωροταξία των συστημάτων βρίσκεται εντός του οπτικού και απτικού πεδίου -δυνατοτήτων του χειριστή.

Η κατανομή των συστημάτων εντός οπτικού -απτικού πεδίου είναι ζωτικής σημασίας αφού σε δύσκολες καιρικές συνθήκες ή καταστάσεις ανάγκης, με την υπάρχουσα διάταξη και σχεδιασμό της γέφυρας, είναι πραγματικό κατόρθωμα να διατηρήσει ο ναυτικός την φυσική του ισορροπία, πόσο μάλλον να αντιληφθεί, επεξεργαστεί και αποφασίσει για μια πληθώρα πληροφοριών/ερεθισμάτων/συναγερμών που εκπέμπονται από το πλοίο και το γενικό ή ειδικό περιβάλλον στο οποίο βρέθηκε το πλοίο.

Αρκεί να αναλογισθούμε ότι σε κάθε πλοίο ο "χειρισμός", η "θέση" του πλοίου και η "ναυτιλία" του αποτελούν τεράστια κεφάλαια με ιδιαιτερότητες και απαιτήσεις οι οποίες καταλήγουν στην ασφαλή ή μη ολοκλήρωση ενός ταξιδιού.

ΣΥΝΕΧΊΖΕΤΑΙ...