"Άγραφοι Κώδικες" επί των πλοίων

Η μικροκοινωνία του πλοίου είναι μια πολυπολιτισμική συγκέντρωση ατόμων με διαφορετικές καταβολές, ηθικές αρχές και αξίες, διαφορετικά ενδιαφέροντα μα κυρίως διαφορετικά ερείσματα που οδηγούν στην παρουσία τους επ' αυτού.

Το ενδιαφέρον είναι ότι κατ' ένα παράξενο τρόπο διατηρείται η πολυπολιτισμικότητα χωρίς να εμφανίζεται ή επιδιώκεται διαπολιτισμική ώσμωση!

Αυτή η κοινωνική μικρογραφία, συνιστά το "αθέατο περιβάλλον του πλοίου", unseen environment, το οποίο υπακούει σε κώδικες πέραν αυτών των οποίων ορίζει ο αυστηρά οριζόμενος αρχών και κανόνων Κώδικας λειτουργίας του πλοίου, ο οποίος αν διασαλευθεί μπορεί να έχει καταστρεπτικές συνέπειες για το σύνολο των μελών αυτού του μικρόκοσμου.

Ο μικρόκοσμος αυτός, εφεξής, θα αναφέρεται ως "πλήρωμα".

Αυτοί οι "άγραφοι κώδικες" υπεισέρχονται στην καθημερινότητα του πληρώματος, συμπλέουν ή και συγκρούονται με τις ψυχοπνευματικές ισορροπίες του ατόμου, τις δικαιικές καταβολές/εμπειρίες του, τις γενικές και ειδικές ανάγκες του, επιδρώντας και διαμορφώνοντας τις διαπροσωπικές σχέσεις με τα υπόλοιπα μέλη του πληρώματος καθ' όλη την διάρκεια της ναυτολόγησης του.

Ο πλέον κοινός "κώδικας" επί του πλοίου είναι ο επονομαζόμενος "manly code", αλλά συναντάμε και στοιχεία του επίσης γνωστού "prison code".

Ο πρώτος χαρακτηρίζεται μεταξύ άλλων από τα στοιχεία , be hard and tough, δλδ να είσαι σκληρός (για να αντέξεις τις κακουχίες), carry yourself like a man, δλδ φέρσου σαν άντρας, ενώ από τον prison code διακρίνουμε τα στοιχεία, mind your own business, δλδ να κοιτάς την δουλειά σου και φυσικά το don't snitch, δλδ μην καρφώνεις.

Εδώ πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι σε θέματα τα οποία αφορούν το Safety του πλοίου, ο κανόνος don't snitch, δεν έχει την σημασία που του αποδίδει ο prison code, αφού η ασφάλεια του πλοίου στηρίζεται στην συλλογική προσπάθεια διατήρησης αυτής 24/7, κάθε παρεκτροπή μπορεί να είναι μοιραία και επομένως ο διαπράττων λάθη υπόκειται σε κριτική ή και απομάκρυνση του από αυτό εάν τελικά κριθεί ανεπαρκής ή επικίνδυνος.

Αντιθέτως, αφορά παραβατικές και ποινικά κολάσιμες πράξεις στις οποίες κάποιος να μη επιθυμεί να συμμετάσχει.

Αυτές οι παραβατικές και ποινικά κολάσιμες πράξεις είναι γνωστές στην ναυτιλιακή οικογένεια και είναι περιττό να αναφερθούν.

Αν αναλογισθούμε την πληθώρα των πλοίων κάθε μορφής και αποστολής που πλέουν σε ανοιχτές θάλασσες και εσωτερικά ύδατα, καθώς και τις εκατοντάδες χιλιάδες άτομα που στελεχώνουν αυτά τα πλοία, αντιλαμβανόμαστε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μάτριξ του οποίου είναι αδύνατον να προβλεφθούν οι τάσεις και δυναμικές.

Φυσικά, αυτοί οι ανωτέρω κώδικες, όπως προαναφέρθηκε είναι άγραφοι κώδικες, δεν πρέπει δε να συγχέονται με τους "πρωταρχικούς και κυρωτικούς " των οποίων την ορθή εφαρμογή και εποπτεία έχει η ναυτιλιακή εταιρεία μέσω του πλοίαρχου του πλοίου.

Μπορούμε να πούμε ότι λειτουργούν τεχνηέντως και ταυτόχρονα με την απαιτητή επί του πλοίου συμπεριφοριστική δεοντολογία, εργασιακή/διαμονής/συνύπαρξης, επ' αυτού.

Έχουν την δική τους δυναμική και συμμετέχουν στην διαμόρφωση ενός "φιλικού" περιβάλλοντος διαβίωσης και ενός ικανοποιητικού επιπέδου εργασιακής συνύπαρξης/απόδοσης, αφού το πλοίο λόγω της φύσεως του συνιστά έναν ολοπαγή χώρο, έναν χώρον στον οποίον το πλήρωμα επιβιώνει και διαβιώνει μέσα σε μια καθημερινή ρουτίνα.

Το ποιες είναι οι επιπτώσεις από αυτήν την ρουτίνα δεν απασχολεί και ξεφεύγει της σκοπιμότητας της παρούσας εργασίας.

Η επιλογή των πληρωμάτων γίνεται με κριτήρια τα οποία ορίζουν διεθνείς συμβάσεις και κανονισμοί αλλά υστερούν σε ένα βασικό σημείο.

Αυτό στο οποίο εκλαμβάνουν το πλήρωμα ως κοινωνικά, πολιτιστικά και δικαιικά ως κοινής καταβολής, ενώ στην πράξη τα πληρώματα εμφανίζουν παντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά ή έστω αποχρώσες ενδείξεις κοινών σημείων, ακόμα και αν προέρχονται από την αυτήν χώρα καταγωγής.

Η παραμονή επί του πλοίου δεν είναι περιστασιακή αλλά υφίσταται για μεγάλα χρονικά διαστήματα κατά τα οποία και αναλόγως τον τύπο του πλοίου , το πλήρωμα δεν έχει σχεδόν καμία επαφή με αστικό περιβάλλον.

Ειδικά στις περιπτώσεις των πετρελαιοφόρων και των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, ο ναυτικός επανέρχεται σε αστικό περιβάλλον με το πέρας της ναυτολόγησης του!

Όλα τα υφιστάμενα ψυχολογικά τεστ που αφορούν την ψυχολογική χαρτογράφηση του ατόμου πριν την ναυτολόγηση του αδυνατούν να αντιληφθούν τις επιπτώσεις και αντιδράσεις ενός ατόμου υπό την επίδραση της πολύμηνης κοινωνικής απομόνωσης και την διαρκή εφαρμογή της "ρουτίνας".

Αλλά και η συμμόρφωση του πλοίου με διεθνείς οδηγίες περί καλής διαμονής και ικανοποιητικής ευδαιμονίας του πληρώματος αποδεικνύεται ότι εφαρμόζεται τοις τύποις χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν οι καταβολές και οι ανάγκες των πληρωμάτων.

Πέραν από τις ενσωματώσεις νέων τεχνολογιών στα πλοία τα οποία κάνουν την ζωή των στελεχών στην ξηρά έτι ανετότερη, η ζωή των πληρωμάτων βρίσκεται υπό δοκιμασία και απαιτείται μια αναθεώρηση του μοντέλου απασχόλησης/διαμονής επι του πλοίου.