Πυροπροστασία επιβατών πλοίων: Υπάρχει ;

Είναι γνωστόν ότι ο "τομέας" που αναφέρεται στις τεχνικές και διαδικασίες απομάκρυνσης επιβατών και πληρωμάτων από πλοίο το οποίο φλέγεται "πονά" στην εφαρμογή ενώ και η μελέτη/ έρευνα αυτών παραμένει στάσιμη.

Συνήθως οι ερευνητές εστιάζουν σε δεδομένα και αποτελέσματα που έχουν προκύψει από περιστατικά σε κατασκευές στην ξηρά, όπως χώροι αθλητικών/καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, θέατρα, σχολικές εγκαταστάσεις, νοσοκομεία, οικίες, διυλιστήρια, ναυπηγικές και επισκευαστικές μονάδες, σταθμοί πυρηνικής ενέργειας ....

Εν συνεχεία, γίνεται μια προσπάθεια προσαρμογής αυτών των δεδομένων σε περιστατικό επί πλοίου χωρίς όμως να λαμβάνονται υπόψιν οι ιδιαιτερότητες που σχετίζονται με το πλοίο και τις οποίες δεν συναντάμε στην ξηρά.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ιδιαιτερότητες και δυσκολίες επί της ξηράς υστερούν αυτών που εμφανίζονται σε πλοία και υπεράκτιες εγκαταστάσεις.

Κάθε μία περίπτωση διαμορφώνει τον δικό της φάκελο ιδιαιτεροτήτων / απαιτήσεων.

Σε ότι αφορά τα πλοία αυτός ο φάκελος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων :

Το περιβάλλον στο οποίο λειτουργεί το πλοίο,

τις κινήσεις στις οποίες υπόκειται εξ αιτίας αυτού του περιβάλλοντος,τα μέσα παθητικής και ενεργητικής πυρασφάλειας που διαθέτει

τα μέσα πυροπροστασίας / διαφυγής που διαθέτει ,

οι περιορισμοί, αδυναμίες και αστοχίες των μέσων πυροπροστασίας / διαφυγής,

οι αδυναμίες, αστοχίες των κατασκευαστικών στοιχείων του πλοίου,

η ψυχοπνευματική ισορροπία επιβατών και πληρώματος,

η απόσταση του συμβάντος από τα διασωστικά / πυροσβεστικά μέσα,

η ποιοτική / ποσοτική επάρκεια των διασωστικών μέσων,

εν τέλει

η συνολική δυνατότητα - ικανότητα, πλοίου / πληρώματος /επιβατών / πυροσβεστικών - διασωστικών μέσων, να ανταποκριθούν και αντιμετωπίσουν την πρόκληση της πυρκαγιάς.

Αν για τις ανάγκες αυτής την ανάρτησης δεχθούμε ότι σε ένα φαινόμενο πυρκαγιάς σε μια εγκατάσταση ξηράς, η "κύρια προσπάθεια - ευαισθησία" εκδηλώνεται και αναφέρεται σε ότι αφορά την απομάκρυνση ενοίκων, επισκεπτών και εργαζομένων στο "χ" φλεγόμενο χώρο θέτωντας σε δεύτερη μοίρα την καθολική πυρόσβεση της κατασκευής, κάτι αντίστοιχο συναντάμε και στην διάσωση / πυρόσβεση σε πλοία και υπεράκτιες εγκαταστάσεις με μια σημαντική διαφορά.

Η παθητική και ενεργητική πυροπροστασία του πλοίου αποτελεί ζωτικής σημασίας παράμετρο για την εξασφάλιση απαιτούμενου επιπέδου επιβίωσης των επιβαινόντων μέχρι την διαφυγή τους από αυτό.

Μια διασωστική / πυροσβεστική προσπάθεια στην ξηρά ασφαλώς υπόκειται σε αδυναμίες και περιορισμούς οι οποίοι οξύνονται από την,

διαστρωμάτωση της εγκατάστασης,

την υφή των φλεγομένων υλικών,

την παθητική - ενεργητική πυροπροστασία της εγκατάστασης,

την ταχύτητα εκκένωσης του χώρου από τους ενοίκους /εργαζόμενους / επισκέπτες του,

την ετοιμότητα / ταχύτητα επέμβασης των διασωστικών - πυροσβεστικών μέσων

την διασωστική και πυρόσβεσης απόδοση προσωπικού και υλικού,

την κοινωνική ανησυχία / ευαισθησία.

Η έξοδος των ενοίκων / εργαζομένων / επισκεπτών, αυτοβούλως, από τον φλεγόμενο χώρο ουσιαστικά λύνει την "ομηρεία φωτιάς" στην οποίαν είχαν περιέλθει και η οποία μπορεί να επιτευχθεί και χωρίς εξωτερική βοήθεια.

Αντιθέτως στο πλοίο, η "ομηρεία φωτιάς" δεν μπορεί να θεωρηθεί λήξασα αν οι επιβαίνοντες δεν απομακρυνθούν από την εστία φωτιάς η οποία είναι αυτό καθ' εαυτόν το πλοίο - σε κάποιες περιπτώσεις και το πέριξ αυτού θαλάσσιο περιβάλλον το οποίο μπορεί να φλέγεται επίσης , μπορεί να προέλθει από διαρροή καυσίμων, χωρίς... και ... εξωτερική βοήθεια.

Κατάσταση η οποία λήγει με την,

μεταφορά / επιβίβαση των επιβατών σε άλλο ασφαλές μέσο,

την μεταφορά τους σε ξηρά μέσω των ιδίων μέσων του πλοίου ή διασωστικών,

την αποβίβαση τους στην ξηρά εφόσον το επιτρέπουν αποστάσεις και η εξέλιξη του συμβάντος.

Πριν ασχοληθούμε με την υφή των προβλημάτων τα οποία συναντάμε πάνω σε ένα πλοίο και τα οποία καθορίζουν την επιβίωση των επιβατών του , οφείλουμε να κάνουμε τις παρακάτω παραδοχές σε σχέση με τις πυρκαγιές στην ξηρά οι οποίες αφορούν τις κατασκευές σε συνδυασμό με τις ανθρώπινες δραστηριότητες εντός και πέριξ αυτών.

Αυτές μεταξύ άλλων είναι:

Η μορφή της κατασκευής,

το εξυπηρετούμενο έργο αυτής,

ο αριθμός ατόμων τα οποία φιλοξενεί σε "κατάσταση ηρεμίας",

ο αριθμός ατόμων τα οποία μπορεί να εξυπηρετήσει,

τα υπεράριθμα άτομα τα οποία πιθανόν να εμφανιστούν εντός αυτής,

η πυρασφάλεια / πυροπροστασία της κατασκευής

οι υπάρχουσες κατά περίπτωση έξοδοι διαφυγής,

η ταχύτητα εκκένωσης που μπορούν να διαμορφώσουν.

Ειδικής σημασίας παράμετροι όπως:

χρησιμοποιούμενα / αποθηκευμένα εύφλεκτα / τοξικά / ραδιενεργά υλικά,

η υφή των ενοίκων/ εργαζομένων/επισκεπτών

( ασθενείς νοσοκομείων, μαθητές σχολείων, θεατές κινηματογραφικών/θεατρικών/συναυλιακών αιθουσών, επιβαρύνουν την διαφυγή όπως και την διασωστική διαδικασία - προσπάθεια),

ο συμπεριφορισμός των ενοίκων / εργαζομένων / επισκεπτών,

συνεπακόλουθα της πυρκαγιάς όπως τοξικά / ασφυκτικά αέρια / ραδιενεργό νέφος,

ψυχοπνευματικές και σωματικές επιπτώσεις,

νομικές - ασφαλιστικές απαιτήσεις και εκκρεμότητες,

διαχείριση κοινωνικής ευαισθησίας και ανησυχίας,

αξιοποίηση και εφαρμογή διδαγμάτων για την βελτίωση υφιστάμενων δομών και μηχανισμών,

τυγχάνουν και πρέπει να τυγχάνουν ειδικής μελέτης όπως και αξιολόγησης.

Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δίνεται στην εποπτεία της εφαρμογής των αποφάσεων που ελήφθησαν από τα διδάγματα που επέφερε το περιστατικό.

Σε ότι αφορά τα πλοία, ο αναγνώστης πιθανόν "να μην βρει" και πολλές διαφορές στην γενική εικόνα που εκπέμπει η ανωτέρω περιγραφή.

Εν τούτοις οι διαφορές εντοπίζονται, εξειδικευμένα πλέον, στις εξής παραμέτρους.

Παθητική πυροπροστασία,

ενεργητική πυροπροστασία,

εκπαίδευση - ετοιμότητα πληρώματος,

προετοιμασία επιβαινόντων,

καθοδήγηση / συνδρομή επιβαινόντων,

εναλλακτικές αποφάσεις / τακτικές / διαδικασίες όταν αποτύχουν τα υφιστάμενα συστήματα και μέσα.

Επί του πλοίου, τόσο η επιβίωση όσο και η διαφυγή από αυτό δεν μπορεί να συντελεστεί με ατομικές πρωτοβουλίες εκτός και αν:

ιδανικές περιβαλλοντικές συνθήκες όπως ατμοσφαιρική / θαλάσσης θερμοκρασία,

το ύψος κυματισμού,

απόσταση από τυχόν ακτή,

εμφάνιση / προσέγγιση προς αρωγή άλλων πλοίων ή διασωστικών μέσων,

φυσική κατάσταση ατόμου,

ή

αστοχία / αδυναμία των πυροσβεστικών μέσων του πλοίου,

αστοχία / αδυναμία λειτουργίας των διασωστικών μέσω αυτού

διατάραξη της ισορροπίας του πλοίου η οποία καθιστά την παραμονή επ' αυτού επισφαλή / αδύνατη,

συμπεριφοριστικές συνθήκες,

απουσία καθοδήγησης από το πλήρωμα,

μπορεί να οδηγήσουν σε λήψη ατομικής απόφασης και ενεργειών προς εγκατάλειψη του πλοίου.

Το πλοίο, ως μεταλλική κατασκευή διαθέτει συσσωρευμένα όλα τα θετικά και αρνητικά στοιχεία τα οποία συνδέονται με τις φυσικές ιδιότητες του υλικού από το οποίο έχει κατασκευασθεί.

Ανάμεσα στα αρνητικά, είναι η ταχύτητα απορρόφησης και διάδοσης θερμικών φορτίων τα οποία εφόσον ξεπεράσουν ορισμένες τιμές προκαλούν ισχυρή ταπείνωση των αντοχών στις οποίες μπορεί να εκτεθεί μειώνοντας δραματικά τις μηχανικές του αντοχές.

Αν και οι τιμές αυτές σε σχέση με τυχόν αντίστοιχες στις οποίες μπορεί να εκτεθεί το ανθρώπινο σώμα, μα και κάθε βιολογικό σύστημα, είναι κάθε άλλο παρά συγκρίσιμες, είναι εκείνες οι οποίες εφόσον δεν χαλιναγωγηθούν δεν επιτρέπουν την επιβίωση επί της μεταλλικής κατασκευής η οποία συγκροτεί το πλοίο.

Προς την κατεύθυνση αυτή και προς ενίσχυση:

της αντοχής της μεταλλικής κατασκευής,

της αύξησης του χρόνου

παραμονής - προετοιμασίας εγκατάλειψης του πλοίου - εφόσον απαιτηθεί,

η δομή του πλοίου ενισχύεται με υλικά τα οποία μπορούν να αντέξουν υψηλά θερμικά φορτία, προς αποφυγή ταπείνωσης των μηχανικών αντοχών του, χωρίς όμως να μπορούν να εξασφαλίσουν θερμοκρασιακά επίπεδα ανεκτά από τον άνθρωπο εκεί όπου χρειάζεται να περπατήσει ή παραμείνει.

Επομένως έχουμε ένα σημείο πρώτης παρατήρησης / αξιολόγησης για τον τρόπο με τον οποίον έχουν ενισχυθεί δια μονώσεως οι διάδρομοι και τα σημεία συγκέντρωσης έτσι ώστε αυτά να συνιστούν "καταφύγια".

Από την πράξη διαπιστώνεται ότι αυτές οι περιοχές του πλοίου δεν τυγχάνουν κατάλληλης παθητικής πυροπροστασίας, δεν είναι δε υπερβολικό να πούμε ότι αυτή είναι ... ανύπαρκτη!

Ταυτόχρονα γίνεται άμεσα αντιληπτή η απουσία ευκόλως χρησιμοποιούμενων υλικών για την εξασφάλιση της επαφής με επιφάνειες οι οποίες εκτίθενται σε υψηλά θερμικά φορτία και των οποίων οι τιμές δεν μπορούν να περιοριστούν από την υφιστάμενη νοοτροπία και δεοντολογία μόνωσης των πλοίων.

Εν κατακλείδι, λύσεις υπάρχουν, αν όχι απολύτου απαλοιφής των απειλών από την φωτιά, τουλάχιστον προς άμβλυνση των υφισταμένων και την αύξηση του βαθμού επιβίωσης πλοίου και επιβατών του, συνυπολογιζομένου φυσικά του πληρώματος αυτού.